(I’m staying in the Gaeltacht for a bit, so I’m going to be blogging in Irish. I’m too lazy and contemptuous to post a translation, so maybe see you next week if you’re an ‘Aonteangach Éireannach’. If you’re a Gaeilgeoir, on the other hand, and you have ANY CORRECTIONS ON MY IRISH, publicly shame me in the comments. You know I need it. I get a kick out of it, too.)

Má chuimhníonn sibh an blag roimhe seo, táim ag scríobh ón Iarthar agus ag baint sult as na mórshiúlta, na tonnta, agus an teachín beag atá agamse ar cíos.  Níor dhúirt mé é sa bhlag, ach bhí mé ag déanamh cúrsa freisin i gColáiste Naomh Éanna. Shínigh mé suas chun cúrsa hÁrdleibhéal agus bhí mé ag súil go mór leis an seachtain lán Gaeilge, na céilithe móra, ag scréachadh Amhrán na bhFiann, agus tuilleadh.

Chuir mé cúig chuspóirí romham ar tús an tseachtain trí Ghaeilge, agus ab iad –

1. Tuiscint iomlán faoin Chopail
2. Meadú mo stór focal maidir leis rudaí ‘muirí’ (an fharraige, in ionad mo shlionne)
3. Níos mó nathanna cainte nadurtha a fháil
4. Tuiscint iomlán faoin an tAinmfhocal Briathartha agus tAidiacht Bhriathartha, Lagiolra agus Tréaniolra
5. Logainmneacha a phlé

Spriocanna praiticiúla agus filíochta, measchán idir gramadach agus comhrá, spraoi agus dáiríreacht. Seo é an plean ab é agamse.

An tSeachtain Fhada nuair a bhí mé i mo Mhúinteor Scoile

Áfach, bhí pleananna eile ag an lucht Naomh Éanna.

Bíonn fadhb amháin ag baint leis saol an scríbhneora – obraíonn tú ar do luas féin, agus tá tú in ann am a thógail amach as a phost más mian leat.  Agus, idir an 29ú Deireadh Fómhair agus an 2ú Samhain, bíonn gach ‘duine fasta’ eile ag obair go dhícheallach, seachas mé féin agus …. na múinteoirí. Sin an cúis gur é oiliúint SCG an speisialtóireacht ag Coláiste Naomh Éanna idir na laethanta sin, mar tá am saoire acu agus – maidir leis na dream á dhéanamh freastal in Ollscoilleanna thar lear – bíonn am acu ullmhú dona scrúdaithe fairsinge agus trámaitheacha a bheith rompu.

Cad é an SCG, fiafraíonn sibh? Is é an ‘Scrúdú le hAghaidh Cáilíochta sa Ghaeilge’ ainm iomlán atá air.  Is Scrúdú don múinteoirí pairtaimseartha é, le chéim i múineadh bunscoile ach gan Gaeilge acu, ab mhaith bheith ag obair lánaimseartha. Ní raibh a fhios agam faic faoi, freisin. Roimh a rinne mé an tríú cuid de.

Seo é  mo dheimhniú –

Agus cé go bhí mise agus Linda, mo chara nua, an BEIRT AS CAOGA DUINE ó mar sin nach bhfuil inár múinteoirí scoile, cuireadh muid sa rang céanna den na lucht SCG agus sin a bhí ár seachtain.

Cúpla machnamh faoin tseachtain fhada nuair a bhí mé i mo mhúinteor scoile…

1. Is cuid de dhlúth agus d’inneach na tíre seo í Máire Uí Chonghaile – As Inis Meain í, agus tá a cuid Gaeilge is binne, is sine, agus is grinne a chuala mé riamh roimhe. Bail ó Dhia ort, a Mháire! Is seoid náisiúnta í agus a leithéid.
2. Tá níos mó trua agam don fórmhór daoine gan aon suim i nGaeilge, a bheith naimhdeas acu faoin nGaeilge agus – thar rud ar bith eile – an lucht gurb fuath leo scoil. Bhí an tseachain deacair, leadránach agus chuirfí sí lagmhisneach oraibh. Na rudaí ab fuath an fórmhór daoine faoin gCoras Oideachas in Éirinn iad an smacht agus srian, an bhéim curtha ar fhoghlaim de ghlanmheabhair, agus an ró-tábhacht curtha ar scrúdaithe, cuirtear ar thíos leis an bhfoghlaim doimhne agus buaine. Agus ní haon ionadh go bhfuil an Choras mar seo, má mbíonn muid a theagasc ár múinteoirí sa bhealach céanna? Níl locht ar an gColaiste Naomh Éanna mar seo – tá siad ag déanamh iarracht curaclam casta a chlúdach in am gearr.
3. Is í smugairle róin an t-ainm atá ar an ‘jelly fish’ agus is í ‘seal snot’ an bhrí a bhaint leis i mBéarla!
4. Is seoid í múinteoir íontach, agus tá níos mó múinteoirí íontacha, le dúil acu ar Ghaeilge, ag taisteal uainn, más mian linn athbheochan Gaelach a leanúint ar aghaidh. Chomh fada agus is eol dom, bíonn fuath ar an nGaeilge a theagasc don ár múinteoirí bunscoile, ar aon nós na dream a bhuail mé sa choláiste seo.
5. Feamainn is í an t-ainm atá ar ‘seaweed’, ach is ‘turscar’ é an fheamainn a bheith fágtha agus an taoide thrá ann. Ciallaíonn an focal céanna ‘scourings’, ‘refuse’ agus ‘spam’, maidir le ríomhphoist!
6. Tá mo ghramadach níos measa ná a shíl mé – ach b’fhéidir chomh olc mar a shíl thú. Tá an fianaise soléir ar an mblag seo! Ach bhí an-fhorás tagtha orm maidir leis an Tuiseal Ghinideach, Inscne na hAinmfhocail, agus na hAinmfhocail agus tAidiachtaí Bhriathartha.
7. Logainmneacha? Ní fhoghlaim faic. Ach an bhrí don ‘Ros na Rún’, mar ghlac sé pairt mór san ullmhú don scrúdú béal san SCG. Ciallann Ros na Rún ‘Penninsula of Secrets’, agus is dóigh liom go bhfuil fuaim níos fearr air i nGaeilge.

S x